Dünya Yaşlanıyor, Roller Değişiyor
20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren dünya nüfusu hızla yaşlanıyor. Bu değişim, yalnızca demografik bir dönüşüm değil; aynı zamanda yaşlıların toplum içindeki rol, statü ve yaşam biçimlerinde büyük bir değişimi de beraberinde getiriyor. Geçmişte bilgelikleriyle saygın bir konumda bulunan yaşlıların bir kesimi, modernleşmeyle birlikte aktif yaşamdan çekilmek, yalnızlığa sığınmak zorunda kalırken; önemli bir yaşlılar grubu da giderek daha dinç, aktif, üretken ve bakımlı bir yaşlılık dönemine öncülük ediyorlar. Yaşlılık artık geri çekilme dönemi değil; yeni keşiflerin, üretimin ve dönüşümün bir aşaması olarak yeniden tanımlanıyor.
Kitabın Birinci Bölümü: Yaşlılığın Değişen Konumu– Handan Dedehayır
Psikolog Handan Dedehayır, kitabın kaleme aldığı ilk bölümünde yaşlılığı psikoloji, sosyoloji ve sağlık bilimlerinin güncel verileriyle ele alıyor. Bu bölümde, yaşlılığa ilişkin değişen değerler, roller, algılar, sağlıklı ve uzun yaşamın temel belirleyicileri, kişilik yapısının uzun ömürle ilişkisi, güçlü, sosyal ilişkilerin iyilik haline katkısı, yaşlıların duygusal ve sosyal ilişkilerindeki dönüşümler, bilimsel araştırmaların ışığında inceleniyor. Psikolog Handan Dedehayır, yaşlılığın yalnızca kayıplar değil, aynı zamanda yeni kazanımlar ve anlamlandırmalar içeren bir dönem olduğunun altını çiziyor.
Kitabın İkinci Bölümü: Dünden Bugüne Düşünce ve Edebiyat Dünyasında Yaşlılık – Prof. Dr. Gönül Bakay
Prof. Dr. Gönül Bakay, kitabın kaleme aldığı ikinci bölümünde, edebiyat ve düşünce dünyasından 44 seçkin yazarın yaşlılık temalı eserlerini mercek altına alıyor. Kitap, bu yönüyle aynı zamanda özgün bir antoloji niteliği taşıyor. Cicero’dan Simone de Beauvoir’a, Kingsley Amis’ten Alec Guinness’e, Joseph Heller’dan Joan Didion’a, Julian Barnes’tan Nora Ephron’a, Hanif Kureishi’den Kazuo Ishiguro’ya, Italo Svevo’dan Salâh Birsel’e ve daha nice yazara uzanan geniş bir edebi seçki, yaşlılığın kültürel ve düşünsel boyutunu gözler önüne seriyor. Bu incelemelere terapist Marie de Hennezel, ekonomist Arthur C. Brooks, Mavi Kuşak araştırmacısı, gazeteci Dan Buettner, cerrah, yazar ve halk sağlığı araştırmacısı Atul Gawande, uzun yaşam ve önleyici tıp uzmanı Dr. Peter Attia, psikolog Prof. Bekir Onur ve Fransız tarihçi Philippe Ariès gibi alanının önde gelen isimlerinin perspektifleri eşlik ediyor.
Türkiye’nin Yüzakı Süper Yaşlıları
Biz Yaşlı Mıyız? yalnızca teorik bir çalışma değil; dünyanın farklı kültürlerinden örneklerle, günümüzün “süper yaşlı” modelleri, sporculardan moda dünyasına kadar aktif yaşlılığın dikkat çekici örnekleri ve Türkiye’nin önde gelen yaşlı figürlerine uzanan geniş yelpazede farklı bakış açıları sunuyor. Dünyanın en uzun ömürlü yaşlılarından, ünlü modaevlerinin defilelerinde gururla yer almaktan çekinmeyen süper yaşlı modellere; sporda rekorlar kıran genç yaşlılardan ülkemizin seçkin ve etkin yaşlılarına gururla yer veriliyor. Kitaba önsöz yazan Özden Toker’in, yakın dönemde kaybettiğimiz Muazzez İlmiye Çığ’ın, Nermin Abadan Unat’ın, Semahat Sevim Arsel’in, Nurhan Atasoy’un, Adli Okuş’un ve Seha Okuş’un ilham veren başarılı yaşam hikayeleri de söyleşiler ve renkli anekdotlarla aktarılıyor.
24 Kişinin Yaşlılık Deneyimi: Anket Bölümü
Kitabın son bölümünde ise yaşları 70 ile 92 arasında değişen 24 kişinin yaşlılık deneyimlerini anlattığı bir anket çalışması yer alıyor. Bu bölümdeki samimi cevaplar, yaşlanmanın bireysel yönüne güçlü bir pencere açıyor.
Prof. Dr. Gönül Bakay, Psikolog Handan Dedehayır, “Sonsöz” bölümünde Biz Yaşlı Mıyız? isimli kitaplarını hazırlamaktaki amaçlarını şu sözlerle özetliyorlar:
“Yaşlılığı ve yaşlanmayı çeşitli boyutlarıyla, geniş bir perspektifte ele almayı amaçladığımız bu çalışmada; dünyadan ve ülkemizden bilim insanlarının araştırmalarından, tanınmış yazarların yapıtlarından, gözlem ve izlenimlerinden örneklerle yaşlılık hakkındaki düşünce, görüş ve yorumlarını paylaşmak istedik. Yaşlılık yıllarının giderek uzadığı dünyamızda, seçkin yaşlıların aktif yaşamlarını sürdürmekte gösterdikleri inancı ve direnci gözlemledikçe; bu çalışmanın her birine armağan, genç kuşaklara da örnek olmasına ilişkin isteğimiz günbegün güç kazandı.”
Prof. Dr. Gönül Bakay Ve Psikolog Handan Dedehayır’dan Yeni Kitap: Biz Yaşlı Mıyız?
Yaşlılığa dair değişen algılar, farklı toplumların yaşlanma kültürleri, süper yaşlıların yaşam pratikleri ve edebiyatta yaşlılığın temsili üzerine kapsamlı bir çerçeve sunan kitap, günümüz dünyasında giderek önem kazanan konuya ışık tutuyor.